Yuxu haqqında xeyli elmi, fəlsəfi, dini fikir mövcud olsa da, konkret olaraq onun nə olduğu, necə baş verdiyi haqqında çox az şey bilirik.

Yuxularımızda bizi qorxudan obyektləri yumruqlamaq, onlardan qaçmaq istədikdə, əlimiz, ayağımız ağırlaşır, nə vura, nə qaça bilirik. Bunun elmi bir izahı varmı?

Gündəlik həyatımızda dünyanı gözlərimiz, qulaqlarımız və əzələlərimiz kimi hiss orqanlarımızdan gələn məlumatlar əsasında qavrayırıq və beynimiz bu məlumatları müvəqqəti yaddaşda icraya yönəldir. Ancaq yuxu zamanı biz xarici dünya ilə əlaqəni itiririk.

Duyğu siqnalları qəbul edilmədiyi üçün beynimiz yalnız xatirələrə, xəyallara və düşüncələrə əsaslanan bir dünya qurur. Beyin bu natamam məlumatlara uyğun bir simulyasiya yaradır və bu simulyasiya çox məhdud yaddaşa əsaslanır.

Qaçmaq və ya yumruq atmaq kimi hərəkətlər bədənin bir çox hissəsinin eyni vaxtda işləməsini tələb edir. Bu da əzələ hərəkətlərini, oynaqları, tarazlığı və zəmin effektlərini birlikdə simulyasiya etməyi tələb edir.

Yuxularda isə nə əzələlərdən bir siqnal, nə də xarici dünyanın təsiri olur. Başqa sözlə desək, beyin, məsələn, bir yumruqun hədəfə çatması üçün lazım olan fiziki prosesləri və güc ötürülməsini ətraflı hesablaya bilmir.
Real həyatda biz hərəkət edərkən ətrafdakı cisimlərin hərəkətini müşahidə edir, məsafələri və sürətləri vizual olaraq qavrayırıq.

Bu optik axın beynimizə sürət və istiqamət kimi anlayışları anlamağa imkan verir. Yuxularda isə bu vizual axın ya çox məhduddur, ya da tamamilə yoxdur.
Buna görə də beyin yuxuda sürət hissi yarada bilmir. Zərbə vurmaq və ya qaçmaq kimi hərəkətlər ətraf mühitlə qarşılıqlı əlaqə tələb edir. Yuxu dünyasında mühit sabitdir, bu da realist hərəkət hissinə əngəl törədir.
Yuxuda müəyyən hərəkətləri yerinə yetirə bilməmək bastırılmış duyğuların nəticəsi deyil, beynin texniki imkanlarının nəticəsidir.

İş yaddaşımız məhduddur, yuxu zamanı dil mərkəzlərimiz passivdir, əzələlərin siqnalı yoxdur. Yuxuda bizi əhatə edən mühit real vaxt rejimində deyil.

Yəni insan yuxuda başqa bir zaman içində olur.